Energiearmoede

Over het onderzoek

Door de stijgende energiekosten komen steeds meer inwoners, verenigingen, dorpshuizen en bedrijven in financiële problemen. Gemeente Ooststellingwerf ziet dat mensen moeite hebben om rond te komen vanwege de prijsstijgingen. Omdat de winter voor de deur staat en om mensen niet in de kou te laten zitten, liet de gemeente Ooststellingwerf een onderzoek uitvoeren onder de leden van het inwonerspanel. Niet-panelleden hebben tevens de mogelijkheid gekregen om via de open link de vragenlijst online in te vullen.

Reacties (respons)

Het onderzoek is uitgevoerd van donderdag 18 oktober tot en met zondag 6 november 2022. Er zijn 961 panelleden uitgenodigd, uiteindelijk hebben 597 panelleden de vragenlijst ingevuld, wat neerkomt op een respons van 62%. 22 inwoners hebben deelgenomen via de open link. In totaal hebben 619 inwoners deelgenomen aan het onderzoek.

Aantal reacties per leeftijd:

  • 16 t/m 34 jaar: 39
  • 35 t/m 49 jaar: 93
  • 50 t/m 64 jaar: 206
  • 65 jaar en ouder: 281

Samenvatting van de resultaten

Voor de prijsstijgingen was ruim acht op de tien (84%) maandelijks € 300 of minder kwijt aan energiekosten. Eén op de tien (12%) van de deelnemers is € 300 of meer kwijt aan energiekosten (gas en elektriciteit).

Na de prijsstijgingen is vier op de tien (42%) maandelijks € 300 of minder kwijt aan energiekosten. De helft (52%) van de deelnemers is € 300 of meer kwijt aan energiekosten (gas en elektriciteit).

De helft (51%) van de deelnemers maakt zich door de energiecrisis zorgen om hun financiële situatie.

Twee op de tien (21%) geeft aan door de energiecrisis financieel in de problemen te komen. De helft (50%) van de deelnemers geeft aan niet in de problemen te komen.

Deelnemers met lage inkomens en/of een huurhuis maken zich hier meer zorgen over dan deelnemers met hogere inkomens en/of een koophuis.

Deelnemers noemen vooral de volgende zaken die hen zouden helpen om beter om te kunnen gaan met de huidige energiecrisis:

  • Energiebesparende producten (bijvoorbeeld radiatorfolie, tochtstrippen, ledlampen) (23%)
  • Inzicht in energieverbruik (13%)
  • Waterzijdig inregelen cv-installatie (11%)
  • Gratis OV (10%)
  • Verhogen inkomens energietoeslag (8%)
  • Advies door energiecoaches (8%)

Een kwart (27%) van de deelnemers wil/kan helpen om beter om te gaan met de crisis met producten (bijvoorbeeld dekens of ledlampen). Een op de tien (13%) van de deelnemers wil helpen met diensten (klusjes doen of iemand uitnodigen om mee te eten).

Zes op de tien (59%) vindt dat informatie over de energiecrisis makkelijk was te vinden. Een derde (34%)
oordeelt hier neutraal over.

De helft (49%) van de deelnemers heeft informatie van de gemeente over de energietoeslag gelezen. Een derde
(34%) heeft dit in de lokale krant gelezen.

Wat doen we met de uitkomsten?

Mede met de informatie uit dit onderzoek besluit de gemeenteraad op 20 december 2022 over een uitgebreide set van maatregelen, bv:

  • Verhogen inkomensnorm voor de energietoeslag, waardoor meer inwoners hier in 2023 voor in aanmerking komen.
  • Noodfonds voor individuele inwoners die in acute financiële problemen komen (ongeacht hun inkomen).
  • Warmteplekken realiseren in samenwerking met de dorpen waar mensen ook een maaltijd kunnen krijgen.
  • Een fonds voor kleine inwonerinitiatieven. Inwoners en organisaties kunnen tot 250 euro aanvragen voor een actie die met de energiecrisis te maken heeft. Denk aan een gezamenlijke maaltijd, weggeefmaaltijden, ontmoetingsactiviteiten of hulp bij het plaatsen van radiatorfolie.
  • Geld voor alle scholen waarmee zij naar eigen inzicht kunnen zorgen dat leerlingen die dat nodig hebben ontbijt, lunch of fruit krijgen en/of om activiteiten voor ouders betaalbaar te houden.
  • Een fonds om maatschappelijke organisaties die door de energieprijzen in grote financiële problemen komen te helpen.
  • In 2023 krijgen alle huishoudens een korting van € 38,50 op het vastrecht afvalstoffenheffing.
  • In 2023 hoeven bedrijven minder belasting te betalen aan de gemeente.
  • Sinds dit najaar gebeurd er al veel, bijvoorbeeld:
    • Energiecoaches gaan (huis aan huis) om inwoners inzicht te geven en te adviseren over energiegebruik en besparingsmogelijkheden. Zij bieden ook energiebesparende producten aan.
    • De Voedselbank krijgt meer subsidie.
    • De inkomensnorm voor kindregelingen is verhoogd, waardoor meer ouders hiervan gebruik kunnen maken.
    • Er is een actie waarbij mensen hun twee keer €190 vergoeding van het Rijk kunnen doneren aan mensen die het meer nodig hebben dan zij.